We współczesnej, zrównoważonej gospodarce coraz częściej poszukujemy rozwiązań prostych, łatwo dostępnych, wydajnych i nie oszukujmy się – atrakcyjnych ekonomicznie. W przypadku rolnictwa szczególnie, rozwiązanie takie, chociaż znane od stuleci i wykorzystywane już przez prekolumbijskie plemiona Indian, dopiero od niedawna rozwija swój pełny potencjał na skalę komercyjną. Oddziałuje pozytywnie na glebę i jej różnorodność biologiczną, wspiera walkę ze zmianą klimatu, zapewnia bezpieczeństwo żywności. Czym jest cudowny środek?
Mowa oczywiście o biowęglu (ang. biochar). Substancja ta, inaczej zwana karbonizatem, to nic innego jak wysokowęglowy odpad powstający podczas beztlenowej konwersji termicznej biomasy roślinnej (piroliza). Występuje zazwyczaj w formie silnie rozdrobnionego, porowatego materiału, a właściwościami przypomina nieco węgiel drzewny.
Zastosowanie znajduje m.in w energetyce jako biopaliwo i ochronie środowiska jako medium pochłaniające zanieczyszczenia. Przede wszystkim jest jednak wyjątkowo cennym dodatkiem doglebowym w zrównoważonym i świadomym ekologicznie rolnictwie.
Co mają z tego rolnicy?
Biowęgiel wykorzystywany w rolnictwie przynosi szereg korzyści zarówno produkcyjnych jak i środowiskowych. Jako materiał o bardzo dobrych właściwościach sorpcyjnych, zapewnia glebie długotrwałe nasycenie wodą i składnikami odżywczymi, jest także wyjątkowo wydajnym medium w wykorzystaniu odpadów organicznych celem poprawy żyzności gleb mało urodzajnych. Pomaga także w przywróceniu równowagi odczynowej zakwaszonych gleb i pośrednio uodparnia je na erozję. Biowęgiel jest zatem w stanie poprawić właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby, co bezpośrednio przekłada się na plonowanie roślin. Ponadto rozkład biowęgla następuje powoli, przez co jego użycie jest atrakcyjne w perspektywie czasu. Wykazano, że jego dodatek w glebie zmniejsza biodostępność niektórych środków ochrony roślin, metali ciężkich czy szkodliwych ksenobiotyków (zanieczyszczeń organicznych mających często negatywny wpływ na zdrowie). Biowęgiel doskonale sprawdza się w remediacji gleb (usuwaniu toksycznych zanieczyszczeń) nie tylko ze względu na wysoką skuteczność, ale też szybkie efekty i niskie koszty jego stosowania.
Dodatkowe zalety użycia biowęgla
Poza oczywistymi korzyściami wynikającymi z pochłaniania przez biowęgiel zanieczyszczeń z gleb, należy zwrócić uwagę także na jego powinowactwo do dwutlenku węgla. Powszechnie uważa się go bowiem za bardzo obiecujące narzędzie sekwestracji (pochłaniania) CO2, co daje duży potencjał dla ochrony środowiska. Jego użycie w glebie wpływa także pozytywnie na ograniczenie emisji do atmosfery metanu i podtlenku azotu, czyli gazów w znacznej mierze odpowiedzialnych za zmiany klimatyczne.
Wartościową, aczkolwiek mało zbadaną właściwością biowęgla jest także jego wpływ na mikrobiotę gleb (grzyby i bakterie), co jest kluczowe dla zachowania bioróżnorodności poszczególnych ekosystemów. Co ciekawe, biowęgiel pochodzący z różnych surowców, w różny sposób oddziałuje na mikroorganizmy poprzez manipulację ilościową lub jakościową.
Gdzie jest haczyk?
Z tego, co wiadomo na dzień dzisiejszy – w ogóle go nie ma. Żadne badania nie potwierdzają ani nawet nie sugerują negatywnych skutków użycia biowęgla jako dodatku doglebowego. Dzięki zastosowaniu tego surowca w nowoczesnym rolnictwie środowisko regeneruje się, producenci obniżają koszty produkcji przy jednoczesnym zwiększeniu plonów, a konsumenci mogą cieszyć się żywnością wolną od wielu szkodliwych zanieczyszczeń. Daje nam to perspektywę na lepsze, bardziej zrównoważone wykorzystywanie zasobów ziemi, o którą w końcu mamy szansę zadbać tak, jak na to zasługuje.
Źródła:
Beesley L., Moreno-Jimenez E., Gomez-Eyles J. L., 2010: Effects of biochar and greenwaste compost amendments on mobility, bioavailability and toxicity of inorganic and organic contaminants in a multi-element polluted soil. Environmental pollution, 158, 6
Chan K. Y., Van Zwieten L., Meszaros I., Downie A., Joseph S., 2007: Agronomic values of greenwaste biochar as a soil amendment. Australian Journal of Soil Research, 45, 629-634
Lehmann J., Rillig M. C., Thies J., Masiello C. A., Hockaday W. C., Crowley D., 2001: Biochar effects on soil biota – a review. Soil Biology & Biochemistry, 43, 1812-1846
Medyńska-Juraszek A., 2016: Biowęgiel jako dodatek do gleb. Soil Science Annual, 67, 3
Woolf D., Amonette J. E., Street-Perrott F. A., Lehmann J., Joseph S., 2010: Sustainable biochar to mitigate global climate change. Nature Communications, 1, 56
http://www.biochar-international.org/biochar (treść i fotografia)
Jeśli podoba Ci się treść na blogu, możesz podziękować za moją pracę stawiając mi wirtualną kawę:
