Wycinka drzew, to problem napędzany nie tylko ludzkim konsumpcjonizmem, to nie tylko komercyjna redukcja lasów. Oczywiście, tego typu działalność stanowi największy procent strat w drzewostanie. Nie należy jednak zapominać o prywatnych działkach i “porządkach” na nich prowadzonych, a także większych i mniejszych inwestycjach, których realizacja wiąże się z naruszeniem zieleni miejskiej. Jak wyglądają statystyki? Co prawo mówi w tym zakresie? Jakie są ograniczenia i kary, w przypadku ich nieprzestrzegania?

Lasy

W XVII wieku, lesistość Polski wynosiła 40%. W wyniku ekspansji rolnictwa i zwiększonego popytu na surowiec drzewny, w 1945 r. wartość ta oscylowała już wokół 20%. Na tak dużych zmianach w środowisku ucierpiała różnorodność biologiczna zarówno wśród zwierząt, jak i roślin. Spowodowało to także zakłócenie bilansu wodnego w kraju i nadmierną erozję gleb. Mimo, że według statystyk GUS, lesistość w naszym kraju zwiększa się z roku na rok, jak do tej pory, dawnej równowagi nie udało się już odzyskać. Dzisiaj powierzchnia lasów w Polsce wynosi ok. 30% i plasuje się poniżej średniej europejskiej.

W naszym kraju, niemal 77% wszelkich lasów, to tereny pozostające pod zarządem Lasów Państwowych. W krajach takich, jak np. Norwegia, gdzie większość tego typu obszarów pozostaje własnością prywatną, lesistość jest zdecydowanie większa.

Według zapewnień Ministerstwa Środowiska, w Polsce rocznie wycina się 1 mld drzew, a sadzi 30 mld. Należy oczywiście pamiętać, że nie wszystkie z nich osiągną tzw “wiek rębny”. Co do nadużyć, oczywiście nie trzeba szukać daleko – sytuacji Białowieskiego Parku Narodowego nie trzeba chyba nikomu przypominać.

Zieleń miejska i drzewa przy drogach

Utrzymanie zieleni przydrożnej w dobrym stanie, a także usuwanie drzew i krzewów, leży po stronie zarządcy drogi. Wyrębu dokonuje się w kilku zasadniczych przypadkach: jeśli drzewo zagraża bezpieczeństwu, a inne działania (np. przycinanie gałęzi) są bezskuteczne; jeśli utrudnia bądź uniemożliwia modernizację drogi; oraz jeśli jest obumarłe. W takim przypadku, jeśli roślina znajduje się na terenie nieruchomości, zgody na jego usunięcie udziela wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Z kolei decyzje o usunięciu drzew rosnących przy drogach publicznych, uzgadnia się z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska.

Oczywiście, w zakresie wycinki drzew przy drogach z tytułu ich zagrożenia dla kierowców, dochodzi do wielu nadużyć. W ostatnich miesiącach wydano na przykład decyzję o wycince 500 sporych już drzew przy drodze na trasie Stróża – Mikoszewo. Usunięte zostaną jesiony, klony i lipy. Prawdą jest, że w wyniku zderzenia samochodów z drzewem, wypadkom ulega bardzo duża ilość osób, należy jednak zastanowić czy na pewno problemem jest sama ich obecność, czy może nieodpowiednie ograniczenia prędkości lub nieostrożna jazda kierowców?

Prywatne działki

17 czerwca ubiegłego roku, w życie weszła nowelizacja Ustawy o Ochronie Przyrody, a wraz z nią zmiany w przepisach dotyczących wycinki drzew. Nowelizacja miała na celu zaprowadzenie porządku, po poprzedniej liberalizacji w ustawie, która umożliwiła niekontrolowaną wycinkę na terenach prywatnych. Teraz na szczęście, pozbyć się drzew z działki, nie jest już tak łatwo.

Po pierwsze, chęć wycinki drzewa o obwodzie większym, niż przewiduje ustawa, musi zostać zgłoszona do gminy. Ograniczenia są następujące:

• 80 cm w przypadku topoli, wierzby, klonu jesionolistnego oraz klonu srebrzystego,
• 65 cm w przypadku kasztanowca zwyczajnego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego,
• 50 cm w przypadku pozostałych gatunków.

Na każdą osobę fizyczną, która pominie tę kwestię, nałożona zostanie kara pieniężna. Jednak to nie wszystko. Po zgłoszeniu planowanych działań, czekają nas jeszcze odwiedziny odpowiedniego organu, który na własną rękę dokona oględzin drzew i potwierdzi zasadność ich wycinki. Wydana decyzja będzie ważna jedynie pół roku – po tym czasie, jeśli nie wytnie się drzew, cały proces należy wykonać od początku.

Opłata za wycinkę drzew na działce będzie nałożona na właściciela także w przypadku, jeśli do 5 lat od jej wykonania, wydane zostanie pozwolenie na budowę związaną z działalnością gospodarczą.

Dodatkowej ochronie podlegają drzewa będące miejscem odpoczynku, żerowania i, przede wszystkim, gniazdowania ptaków w okresie lęgowym. Każdego roku, od 1 marca do 16 października, chęć pozbycia się takiego drzewa, zarówno z przestrzeni publicznej, jak i prywatnej działki, dozwolone jest tylko w sytuacjach zagrożenia i podlega decyzji Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Kara za brak pozwolenia wynosić może nawet 5 tys. zł. Zakaz wycinki dotyczy także drzew, w których gniazda lub siedliska mają niektóre gatunki nietoperzy i owadów, a także wiewiórka pospolita.

Źródła:
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, 2017: Raport o Stanie Lasów w Polsce 2016, Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa
http://www.gdos.gov.pl/ochrona-zadrzewien
http://www.ekologia.pl/srodowisko/ochrona-srodowiska/wycinka-drzew-przydroznych-w-polsce,11284.html
http://www.aleje.org.pl/images/publikacje/OchronaPrawna_DDN_final.pdf
https://www.gddkia.gov.pl/pl/a/6419/zasady-usuwania-drzew-lub-krzewow-rosnacych-w-pasie-drogowym
http://www.dziennikbaltycki.pl/strefa-agro/wiadomosci/a/na-zulawach-bedzie-wycinka-pol-tysiaca-drzew-znikna-drzewa-przy-drodze-stroza-mikoszewo,13062468/

Emilia Obluska

Jestem absolwentką SGGW, Wydziału Nauk o Zwierzętach, oraz UW, Artes Liberales. Pasjonuje mnie zgłębianie wiedzy o złożonych zależnościach między organizmami, społecznościami i systemami na świecie. Interesuję się prawami zwierząt, ochroną bioróżnorodności i innowacjami technologicznymi, które pomagają nam radzić sobie z konsekwencjami ludzkiej ekspansji na Ziemi.

Jeśli podoba Ci się treść na blogu, możesz podziękować za moją pracę stawiając mi wirtualną kawę: