W związku ze wzrostem świadomości ekologicznej w ostatnich latach, konsumenci w końcu zaczynają kształtować popyt w kierunku, który sprzyja także środowisku. Taki trend szczególnie wyraźnie widać na rynku spożywczym. Żywność ekologiczna zyskuje na popularności głównie dzięki prozdrowotnym właściwościom, jest także jednak odpowiedzią na potrzebę zrównoważonego gospodarowania ziemią i jej zasobami.
Konsumenci kształtują popyt, jednak to od producentów zależy, jaki produkt ostatecznie ląduje na półkach. Nie zawsze niestety to, co napisane na opakowaniu, odpowiada w praktyce naszym wyobrażeniom na ten temat.
Bio, organiczne, ekologiczne.. Co to znaczy?
Przy oznaczaniu żywności stosuje się różne pojęcia, co niejednokrotnie skutkuje mylną ich interpretacją. Warto zaznaczyć, że zgodnie z rozporządzeniem Unii Europejskiej, określenia: bio, organiczny i ekologiczny odnoszą się do żywności produkowanej w takich samych standardach jakości. Wszystkie są zatem tożsame. Nie oznacza to niestety, że nie są one nadużywane przez producentów.
Jeśli chcemy kupować żywność pewną, poddawaną regularnym i ustandaryzowanym kontrolom, warto szukać na opakowaniu międzynarodowego certyfikatu jakości z numerem kodowym jednostki certyfikującej. W Unii Europejskiej, od 2010 roku obowiązuje tzw. “znak euroliścia”. Przyznaje się go jednostkom państw członkowskich, które spełniają wspólnotowe normy rolnictwa ekologicznego.
Dodatkowo, każdy kraj członkowski może ustanowić własny, prawnie zatwierdzony znak. W Polsce od 2012 roku stosuje się wyłącznie znak europejski, na półkach sklepowych bardzo często widuje się jednak oznaczenie produktów ekologicznych pochodzących z Niemiec (ze względu na duży ich eksport do innych krajów). Uzyskanie takiego certyfikatu, podobnie jak certyfikatu UE, zajmuje kilka lat i wymaga bardzo szczegółowej ewaluacji przechowywania, transportu, przetwórstwa i – co najważniejsze – procesu produkcyjnego.
Rolnictwo ekologiczne musi być zrównoważone – funkcjonować sprawnie, ale z poszanowaniem środowiska i zaniechaniem działań negatywnie wpływających na ekosystemy. Kluczowy dla ekologicznej produkcji roślinnej jest odpowiednio dobrany płodozmian oraz zastosowanie nawozów naturalnych i kompostów pochodzących z własnego gospodarstwa rolnego, celem zamknięcia obiegu materii w jego obrębie. Ponadto w produkcji powinny być wykorzystywane naturalne procesy wspierające różnorodność biologiczną. Ochrona środowiska jest zatem bardzo istotna dla rolnictwa ekologicznego, kluczowe jest jednak także spełnianie oczekiwań konsumentów.
Trendy rynku żywności ekologicznej w Polsce
Obecnie gospodarstwa ekologiczne stanowią 3,4% ogólnej powierzchni rolnej w Polsce. Jest to stosunkowo niewiele, jednak uważa się, że produkcja ekologiczna jest najszybciej rozwijającą się gałęzią rolnictwa na świecie. Według Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w ostatnim dziesięcioleciu liczba polskich gospodarstw certyfikujących się jako ekologiczne wzrosła z 3 760 do 22 991. Pod tym względem, według danych EUROSTAT, w 2012 r. Polska znajdowała się na trzecim miejscu w UE. Zwiększyła się także ilość przetwórni ekologicznych – jest ich o niemal 500 więcej niż jeszcze 10 lat temu.
Liczba dostępnych artykułów ekologicznych w asortymentach sklepów także stale rośnie i nic w tym dziwnego. Wszystko dzięki konsumentom, którzy entuzjastycznie podchodzą do idei produktów ekologicznych, chętnie je kupują i są skłonni płacić za nie więcej niż za produkty tradycyjne. Nie jest to jedynie wynik mody, badania bowiem sugerują, że żywność produkowana metodami ekologicznymi ma znacznie wyższe walory odżywcze niż żywność komercyjna. Cechuje ją większa zawartość minerałów, witamin – głównie witaminy C, związków fenolowych i antocyjanów oraz obniżona zawartość szkodliwych substancji, w tym azotanów bądź wolnych aminokwasów. Taka żywność, ze względu na wykorzystanie naturalnych nawozów i środków ochrony roślin, jest także w znacznie mniejszym stopniu zanieczyszczona pestycydami.
Oprócz konsumentów, rolnictwo ekologiczne w naszym kraju jest oczywiście intensywnie wspierane oraz promowane także przez instytucje rządowe. Dotacje finansowe oferowane są zarówno z budżetu krajowego jak i unijnego na różnego rodzaju działalność z nim związaną. Przyznawane są zarówno na badania naukowe (prowadzone przez państwowe instytuty badawcze, uczelnie wyższe oraz placówki Polskiej Akademii Nauk), jak i doradztwo, działania informacyjno-promocyjne i bezpośrednie aktywności rolnicze. Promowaniem rolnictwa ekologicznego w Polsce zajmuje się pośrodnio także program Eko-Polska, którego nadrzędnym celem jest prezentacja naszego kraju na arenie międzynarodowej jako państwa rozwijającego się gospodarczo w zgodzie z ekologią.
Jak do tej pory, założenia realizowane są bardzo zadowalająco. Z roku na rok podnosi się także świadomość ludzi, którzy zaczynają zwracać uwagę na wpływ swoich wyborów na środowisko oraz własne zdrowie.
Źródła:
Siebielec S., 2014: Charakterystyka żywności produkowanej w warunkach rolnictwa ekologicznego. Institute of Soil Science and Plant Cultivation afiliation
https://biobazar.org.pl/czym-jest-zywnosc-ekologiczna/
http://www.ekologia.pl/wiedza/znaki/produkty/eurolisc,11841.html
http://www.minrol.gov.pl/pol/Jakosc-zywnosci/Rolnictwo-ekologiczne/Rolnictwo-ekologiczne-w-Polsce
http://www.minrol.gov.pl/Jakosc-zywnosci/Rolnictwo-ekologiczne/Wsparcie-rolnictwa-ekologicznego
Jeśli podoba Ci się treść na blogu, możesz podziękować za moją pracę stawiając mi wirtualną kawę:
