Zanieczyszczenia powietrza stanowią główne zagrożenie zdrowia publicznego i są odpowiedzialne za ogromną liczbę przedwczesnych śmierci (wg. WHO jest to 6,5 mln ludzi rocznie), głównie z powodu chorób układu oddechowego, chorób mózgowo-naczyniowych i chorób niedokrwiennych serca. Na całym świecie zatem, smog w miastach i walka z nim to zagadnienia plasujące się na szczycie listy priorytetów.
2017 rok był kluczowy w kwestii podnoszenia świadomości na temat smogu i zagrożeń z nim związanych. Zapobieganie nadmiernej emisji szkodliwych pyłów i walka z jej skutkami nie jest już tylko trendem, a koniecznością – w samym tylko Londynie w ubiegłym roku zaobserwowano kilka przypadków smogu porównywalnego z Wielkim Smogiem w 1952 r.
Czym właściwie jest smog i jak wpływa na zdrowie?
To, co zwykle określamy mianem smogu, obserwuje się jako żółtawą lub szarą zawiesinę w powietrzu. Wyróżniamy dwa jego rodzaje – klasyczny (zimowy) i fotochemiczny (letni). Może formować się naturalnie, poprzez wybuchy wulkanów, pożary lasów czy produkcję niektórych substancji przez rośliny, na terenach zurbanizowanych jest to jednak znikomy odsetek. Wytwarzane przez fabryki, środki transportu i lokale mieszkalne spaliny, takie jak tlenek węgla, metale ciężkie, tlenki azotu, ozon, siarka, lotne opary organiczne i cząstki stałe, są nadal głównym winowajcą. Smog jednak, wbrew powszechnemu przekonaniu, nie jest jedynie mieszaniną pyłów w powietrzu. Do jego powstawania niezbędne są także mgła, będąca nośnikiem, oraz światło słoneczne aktywujące reakcje zachodzące między zanieczyszczeniami. Substancje powstające w ich wyniku mają właściwości silnie utleniające, które poprzez tworzenie reaktywnych form tlenu mogą wywoływać stres oksydacyjny mikroorganizmów pokrywających najbardziej zewnętrzną warstwę ludzkiej skóry i błon śluzowych. W takiej sytuacji naturalne powłoki ciała pozbawione zostają ochrony przed patogenami, a homeostaza organizmu i jego zdolności immunologiczne są zaburzone. Ponadto pyły i związki chemiczne przedostające się do ustroju wraz z wdychanym powietrzem stanowią ogromny potencjał do rozwoju chorób układu oddechowego i krążenia. Duża zawartość ozonu w smogu często powiązywana jest również z nowotworami i wadami wrodzonymi.
Zanieczyszczenia powietrza nie pozostają obojętne także dla środowiska naturalnego. Wysoka zawartość tlenku azotu powoduje eutrofizację wód, negatywnie wpływając lub nawet zabijając organizmy w nich żyjące. Dodatkowo tzw. kwaśne deszcze (czyli opady atmosferyczne o niskim pH z dużą zawartością pochłoniętych z powietrza związków), działają szkodliwie na rośliny i ekosystemy związane z litosferą.
Jak możemy temu zapobiegać?
Jeśli chcemy żyć zdrowo i w zgodzie ze środowiskiem, należy przede wszystkim podjąć akcje bezpośrednie przynoszące szybkie rezultaty. Głównym celem powinien być dwutlenek węgla. Z przeprowadzonego w Chinach badania wynika, że ponad 60% mieszkańców chce osobiście przyczynić się do ograniczenia emisji szkodliwych zanieczyszczeń poprzez korzystanie z publicznych środków transportu czy używanie urządzeń energooszczędnych. Obecnie bardzo prężnie rozwija się również sektor samochodów elektrycznych, których powszechne użycie znacząco może obniżyć emisję spalin.
Jako, że bardzo dużym producentem zanieczyszczeń jest sektor energetyczny, tradycyjne metody, jak np. spalanie węgla, wypierane są przez odnawialne źródła energii. Oprócz zaniechania wydobycia skończonych zasobów Ziemi, atutem jest także znikome oddziaływanie na środowisko. Najbardziej naturalną metodą walki ze smogiem jest jednak wprowadzanie roślinności do przestrzeni miejskiej. Sadzi się zarówno pojedyncze drzewa konwertujące dwutlenek węgla w tlen, jak i pielęgnuje się miejskie kompleksy leśne. Duży nacisk jest kładziony na rozbudowę istniejących i tworzenie nowych, zielonych parków. Cieszącym się coraz większą popularnością rozwiązaniem są zielone dachy i zielone ściany (ogrody wertykalne), przy których tworzeniu wykorzystuje się trawy, krzewy, rośliny zielne i mchy. Takie nowatorskie przedsięwzięcia inteligentnych miast nie tylko przyczyniają się do ograniczenia zanieczyszczeń, ale także mają ciekawy design i poprawiają zdrowie społeczne i finansowe wszystkich obywateli.
Dzięki rozwojowi w idei Smart City, do miast wdrażane są nowe technologie i rozwiązania niwelujące negatywne efekty szkodliwej działalności. Jest to np. Smog-eating concrete, czyli beton pochłaniający smog, a mówiąc precyzyjniej – związki azotowe. Dodatkowo mix takiego betonu zawiera niewielki dodatek węgla aktywowanego lub biowęgla, które zwiększają sekwestrację szkodliwych związków. Jego przewagą nad innymi technologiami jest to, że nie opiera się o proces fotokatalizy, więc może sprawnie funkcjonować w ciemności. To rozwiązanie polecane jest do przestrzeni takich jak tunele dla samochodów czy parkingi piętrowe i podziemne.
Rozwiązań jest wiele, jednak zanieczyszczenie miast jest zbiorową odpowiedzialnością wszystkich jego mieszkańców. Oprócz założenia maski antysmogowej, należy zastanowić się jak, jako jednostka, możemy ograniczać swój ślad węglowy.
Źródła
- Barcelo L., Dubois-Brugger I., Horgnies M., Gartner E. M., 2014: “Smog-eating concrete”: a new technology for better cities. Conference paper: 9th International Concrete Sustainability Conference (NRMCA), Boston.
- Cai H., Wang C., 2017: Surviving With Smog and Smoke: Precision Interventions? Chest, 152, 5, 925-929.
- Currie B. A., Bass B., 2008: Estimates of air pollution mitigation with green plants and green roofs using the UFORE model. Urban Ecosystems, 11, 4, 409-422.
- Wang Y., Yang X., Sun M., Yuan X., 2015: Public awareness and willingness to pay for tackling smog pollution in China: A case study. Journal of Cleaner Production, 112.
- Wong T., 2017: Smog induces oxidative stress and microbiota disruption. journal of food and drug analysis, 25, 235-244.
- https://www.conserve-energy-future.com/causes-effects-solutions-to-smog-pollution.php
Jeśli podoba Ci się treść na blogu, możesz podziękować za moją pracę stawiając mi wirtualną kawę:
