To, co w bardzo dużej mierze sprowadziło nas i planetę na skraj katastrofy klimatycznej (i ekologicznej w ogóle), to nieodpowiedzialny konsumpcjonizm. Dlatego właśnie, pośród 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju, umieszczono cel 12: zapewnić wzorce zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Nie ma wątpliwości, że zarówno nawyki konsumentów, jak i dostosowujących się do presji rynku producentów, muszą zostać zmodyfikowane. To, co dotychczas większość uważała za sprawnie funkcjonujący system, zupełnie nie sprawdza się w świetle nowej, zrównoważonej ekonomii. Nie oznacza to jednak ograniczeń, a raczej nowe szanse i możliwości w mało eksplorowanych dotychczas obszarach.
Jak wygląda zrównoważony rynek?
Odpowiedzialna – lub zrównoważona – konsumpcja i produkcja polega na zwiększaniu wydajności zasobów i możliwie dużym ograniczaniu ich wykorzystania. Ważna jest zatem efektywność energetyczna napędzająca produkcję, a także zrównoważona infrastruktura do wytwarzania i dystrybucji dóbr. Ponadto, zrównoważony rynek ma także wymiar społeczny – dąży do zapewnienia dostępu do podstawowych usług, ekologicznych i godnych miejsc pracy oraz lepszej jakości życia wszystkim grupom społecznym. W założeniu, realizacja wzorów zrównoważonej konsumpcji i produkcji ma pomagać w zmniejszeniu przyszłych kosztów ekonomicznych, środowiskowych i społecznych, wzmocnieniu konkurencyjności gospodarczej i zmniejszaniu ubóstwa.
Krótko mówiąc, zrównoważona gospodarka ma na celu „robienie więcej i lepiej za mniej”. Entuzjaści zaznaczają, że zyski z działalności mogą wzrosnąć dzięki zmniejszeniu zużycia zasobów, degradacji i zanieczyszczenia, przy jednoczesnym zwiększeniu jakości usług,a co za tym idzie – życia.
Czy sytuacja naprawdę tego wymaga?
Przez wiele lat środowisko i natura były na drugim planie względem zysków ekonomicznych. Przez brak uważności na dobro planety doprowadziliśmy do sytuacji, w której rzeki zanieczyszczane są szybciej, niż ekosystemy są w stanie sobie z tym poradzić. To prowadzi do szeregu konsekwencji ekologicznych (np strefy martwych wód na morzach i utrata bioróżnorodności) i społecznych (brak dostępu do wody pitnej i konsekwencje zdrowotne wśród najuboższych ludzi).
Oczywiście katastrofalne w skutkach jest nie tylko zarządzanie wodą, ale także energią i żywnością. Problem leży w ich dystrybucji – kraje uprzywilejowane niepotrzebnie zużywają ogromne ich ilości, podczas kiedy ogromna część świata w ogóle nie ma do nich dostępu. Katastrofalna jest także kwestia emisji gazów cieplarnianych przez te dwie gałęzie – dwutlenku węgla w przypadku elektrowni węglowych i metanu w przypadku masowej hodowli bydła.
Jeśli, jak przewidują szacunki, liczba ludności wzrośnie do poziomu 9,6 miliarda ludzi do 2050 roku – aby zaspokoić nasze zapotrzebowanie na zasoby naturalne w takim systemie, jak to się dzieje obecnie – potrzebne będą nam dwie dodatkowe planety. Brzmi absurdalnie, prawda? Nie mamy więcej planet na zbyciu, musimy więc odpowiednio zadbać o Ziemię – najchętniej nie rezygnując z komfortu, do którego jesteśmy przyzwyczajeni i nie odmawiając go ludziom, którzy nie mieli szansy go zaznać.
Główne założenia 12 Celu Zrównoważonego Rozwoju
Na posiedzeniu ONZ w 2015 r, ponad sto państw z całego świata podpisało się pod Agendą Zrównoważonego Rozwoju 2030. W związku z tym, zobowiązały się do realizacji jej celów.
W ramach implementowania odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji, państwa członkowskie dążyć powinny do:
- wdrożenia 10-letnich ram programów dotyczących zrównoważonej konsumpcji i produkcji, biorąc pod uwagę rozwój i możliwości krajów rozwijających się;
- osiągnięcia zrównoważonego zarządzania i efektywnego wykorzystania zasobów naturalnych;
- zmniejszenia o połowę globalnie marnowanej żywności na mieszkańca na poziomie detalicznym i konsumenckim oraz zmniejszenie strat żywności wzdłuż łańcuchów produkcji i dostaw, w tym strat po zbiorach;
- osiągnięcia przyjaznego dla środowiska zarządzania chemikaliami i wszystkimi odpadami oraz znacznie ograniczyć ich uwalnianie do powietrza, wody i gleby;
- znacznego ograniczenia wytwarzania odpadów poprzez zapobieganie, redukcję, recykling i ponowne wykorzystanie;
- zachęcania firm, zwłaszcza tych międzynarodowych, do przyjmowania zrównoważonych praktyk i włączania informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju do ich cyklu raportowania;
- promowania zrównoważonych praktyk zamówień publicznych;
- zapewnienia odpowiednich informacji i świadomości na temat zrównoważonego rozwoju i życia w zgodzie z naturą;
- wspierania krajów rozwijających się w celu wzmocnienia ich zdolności naukowych i technologicznych w kierunku bardziej zrównoważonych wzorców konsumpcji i produkcji;
- opracowania i wdrożenia narzędzi do monitorowania wpływu zrównoważonego rozwoju na zrównoważoną turystykę, która tworzy miejsca pracy i promuje lokalną kulturę i produkty;
- racjonalizacji nieefektywnych dotacji na paliwa kopalne, w tym poprzez opodatkowanie restrukturyzacji i stopniowe wycofywanie takich dotacji, z pełnym uwzględnieniem szczególnych potrzeb i warunków panujących w krajach rozwijających się.
Nowe, zrównoważone trendy na każdym szczeblu
Takie postulaty mogą, na pierwszy rzut oka, wyglądać jak ograniczenia. Bynajmniej – nikt nie chce tutaj hamować rozwoju. Wręcz przeciwnie – wyznacza się adekwatne dla naszego rozwoju cywilizacyjnego, zrównoważone środowiskowo i społecznie trendy. Aby jednak taka nowoczesna gospodarka mogła działać, należy skoncentrować się na wszystkich etapach produkcji. Zaangażowanie dotyczyć musi wszystkich – od producenta do konsumenta końcowego. Obejmuje to w dużej mierze edukowanie w zakresie zrównoważonej konsumpcji i stylu życia. Bez nacisku konsumentów ani rusz – w końcu to my kreujemy popyt dokonując codziennych wyborów.
Jeśli podoba Ci się treść na blogu, możesz podziękować za moją pracę stawiając mi wirtualną kawę:
